از مهرماه سال ۱۳۵۹ که جنگ تحمیلی آغاز شد آرام آرام به تعداد اسرای ایرانی هم افزوده شد در سال ۶۷ این تعداد به اوج خود یعنی حدود ۴۳۰۰۰ نفر رسید. در این سال ها اسرا به دلیل درک بالایی که از جنگ و شرایط جنگی داشتند شرایط اسارت را بر خود هموار می کردند و سختی ها را به جان می خریدند و در انتظار پیروزی رزمندگان اسلام شب را به صبح و روزها ، هفته ها را ، ماه ها و سالها را سپری می کردند . با پایان جنگ، انتظار اسرا و خانواده آنها این بود که زمان بازگشت و رهایی رسیده است و مقامات ایران و مقامات عراق باید به تبادل اسرا بپردازند. از طرفی هم مردم و بویژه خانواده اسرا و هم اسرای ایرانی در عراق به این مطلب پی برده بودند که عراق با اشکال‌تراشی ها و بهانه‌گیری ها قصد به گروگان گرفتن اسرا را دارد اما علی رغم توجه به این مطلب، پایان جنگ موجب گردیده بود که استقامت و امید به بازگشتی که در دل اسرا وجود داشت کمرنگ شود چرا که ادامه اسارت خود را بی حاصل می دانستند . این در حالی بود که بعد از جنگ کمی از تحریمها و محدودیت‌ها از قبیل آب ،نان، غذا،کفش،پوشاک،زمان هواخوری، خودکار،کاغذ، روزنامه، تجمع‌های بالای ۵ نفر، عزاداری،برگزاری کلاس‌های آموزشی،ورزش که در این سالها بر اسرا اعمال شده بود کاسته شده بود.حادثه بزرگ خرداد سال ۸۸ و رحلت حضرت امام روح الله یکی دیگر از بهانه‌های استقامت اسرا را از آنها گرفت و سرعت ناامیدی از بازگشت را بیشتر کرد. اگر چه اسرای در بند صدام تلاش میکردند بهانه‌های جدیدی برای امید به آزادی برای خود پدید آورند اما رحلت امام مسئله کوچکی نبود که بتوان بهانه‌ای را جایگزین آن کرد . از آن به بعد این فکر در ذهن اسرا تقویت شد که ما اینجا خواهیم ماند و همینجا خواهیم مرد. یعنی امید به بازگشت و حتی امید به زندگی به حداقل رسید.اما محرم سال ۶۹ به یکباره همه چیز را زیر و رو کرد. حمله صدام به کویت. صدام با حمله به کویت در ۱۱ مرداد ۶۹ مصادف با روز عاشورا شرایط امنیتی جدیدی را برای خود ایجاد کرد. او می دانست که نمی تواند مرزهای شرقی و جنوبی خود را همزمان کنترل کند از طرفی یقین داشت ایران هرگز اشغال گر نبوده و قصد حمله به خاک عراق را ندارد. از طرفی طمع صدام به اشغال کویت و ملحق کردن این کشور به عنوان یک استان به سرزمین اصلی خود او را بر این داشت که باید در مرزهای شرقی خود امنیت ایجاد نماید. لذا به سرعت اصلاح روابط بین خود و ایران و تبادل اسرا را خواستار شد و مقامات ایران با همان سرعت واکنش مثبت نشان دادند. حادثه آنقدر سریع بود که برای اسرا و حتی مسئولین جمهوری اسلامی چیزی شبیه معجزه بود. اما اتفاقی بود که افتاد.خروج از اوج سختی و ورود به آسانی. همان چیزی که وعده حق است و ان مع العسر یسرا
دکتر محمدرضا میرشمسی عضو شورای مرکزی جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی{jcomments on}