ای تغییر دهنده دلها و دیده ها * ای مدبر شب و روز * ای گرداننده سال و حالت ها * بگردان حال ما را به نیکوترین حال
تفسیر :
«یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ»
مولفه های مهم معنوی که در مسیر کمال انسان نقش دارند قلب و بصیرت قلبی می باشد و تاکید بسیاری در روایات ناب و قرآن کریم بر آنها شده است چرا که سرچشمه همه خیزش ها و جوشش های وجود آدمی قلب است.
«یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ»
«إنی جاعل فی الارض خلیفة»، با تکیه بر این آیه انسان جانشینی برای خدا در روی زمین است لایق این است که به کرات تجلی گاه صفات و اسماء الهی باشد یکی از همان اسماء الهی «مدبّر» می باشد که توسط آن خداوند عالم به تدبیر نظام زمین و آسمان و یا روز و شب و نظام خدمت می پردازد انسان بایستی خود را خوگر به اخلاق الهی کند و او نیز تدبیر روز و شب خود نقش داشته باشد.
دعای تحویل سال «حَول» به معنای «سال» می باشد و همچنین «احوال» که جمع حال است به معنی طبیعت و تحول وضعیت انسان می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که خداوند دگرگون کننده و تحول بخش طبیعت مرتبط به مخلوقاتش است و این تحول لازمه زندگی و حیات موجودات در مسیر رشد و کمال می باشد. در این دعای شریف از درگاه الهی طلب می کنیم که طبیعت وجود ما تبدیل به نیکوترین و بهترین طبیعت ها شود و این تحول ظاهری یا باطنی وجودمان را با تغییر و تحول طبیعت ظاهری ، در مسیر بالندگی و شکوفایی همسو و هم جهت کند.
واژه عید برگرفته از عود می باشد و در لغت معنی بازگشتن دارد. تحول سال نو و فرا رسیدن نوروز تداعی گر اعیادی چون عید فطر می باشد. روزه داران بعد از عبادت کردن به مدت یک ماه روزی را که از فطرت توحیدی اش غباری زدوده است و بازگشتی نو به فطرت توحید دارد جشن می گیرند. البته ناگفته نماند که در افراد گوناگون این بازگشت به مراتب متفاوت است. دعای تحویل سال هم نیز همین مسیر را با جملاتی کوتاه پیش روی انسان قرار می دهد. مقلب القلوب والابصار همان خداوند است که قلب ها را برای به کمال رسیدن متحول می کند و دیدگان را به سمت و سوی خود خیره می کند. دلها را برای چندمین بار دگرگون کرده و بعد از دگرگونی به آنها استواری می بخشد چراکه در ادعیه وارد شده است:«و ثبت قلوبنا علی دینک; قلب های ما را بر دین خود ثابت بدار.» چنانچه قلب ها دگرگون شدند وبلاگ بر دین الاهی استوار گردیدند، ابصار نیز چنین می شوند ; زیرا ابصار فرمانبردار قلوبند. شاید از این رو اول قلوب و سپس ابصار ذکر شده است.
«یا مدبر اللیل و نهار» نماد نور و ظلمت ، متعلق به نهار و لیل می باشد چنانچه تدبیرگر شب و روز است پس ظلمت و نور را هم می تواند بیافریند. بنابراین تنها او توانایی برداشتن پرده ظلمت از روی دل را داشته و تاباندن نور معرفت در آیینه قلب را دارد. در آیه 257 سوره بقره آمده است:«الله ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات الی النور و . . . ; خداوند، ولی و سرپرست کسانی است که ایمان آورده اند:آن ها را از ظلمت ها به سوی نور بیرون می برد.» محول سال و حال او است.
تحویل سال مقارن با تحویل حال نکته ای است که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که کمتر مورد توجه واقع شده است آنطور که رسوم تحویل سال خودنمایی می کند تحویل حال جلوه ای برای خود نداشته و پشت پرده مورد غفلت واقع شده است. سوالی که در این میان جای بحث دارد این است که به هنگام تحویل سال چرا تحویل حال به احسن حال طلب می شود؟ ممکن است به خاطر این باشد که اول احسن الحال را درک کنیم و بعد گامی در تحقق راه آن برداریم؟ بایستی تفسیر آن را از ژرفای این دعا جستجو کرد که «اللهم غیر سوء حالنا بحسن حالک; خدایا، بدی حال ما را به خوبی حال خود تغییر ده.» درباره ذات اقدس الاهی، احسن بودن حال بی معنا است; چراکه تفضیل حالی بر حال دیگر، فقدان و وجدان و تبدیل و تبدل درخواست می کند و ذات اقدس الاهی از آن پیراسته است.
درباره ما انسان ها برتری حالی بر حال دیگر کاملاً صحت دارد. کمال ما انسانها در همین تبدیل کردن سوء حال به حسن حال و حسن حال و احوال حال است ، حسن حال الهی به معنی بودن و وجود همه کمالات نحوه تمام و کمال در ذات اقدس الهی است بنابراین احسن الحال بودن برای ما به معنای رسیدن و دستیابی به همان کمالات ولی به اندازه ظرفیت وجود ما است چراکه ما برتر از آن حالی نداریم. تحویل حال به احسن الحال تحول و تغییر یافتن سوء حال انسان به حسن حال الهی می باشد و این تغییر زمانی محقق می شود که:
1- رهایی یافتن از پلیدی وصیت ها ، چراکه پست ترین مقام و بدترین حال انسان زمانی رخ می دهد که در باتلاق گناه غرق شده است.
2- به جا آوردن واجبات ، برای اینکه چراغی برای راهمان باشد و ما را به سمت حسن حال الهی راهنمایی کند.
3- زدودن زنگار صفات زشت از آینه دل تا حال ما تبدیل به حسن حال شود. بنابراین روزه گرفتن در عید نوروز یکی از اعمال این روز مبارک می باشد تا در رسیدن به احسن حال مقرر شود و به اخلاق الله متخلق سازد.
نوشتن دیدگاه
برای عضویت در خبرنامه لطفا ایمیل خود را وارد کنید.
